ม้ง เป็นชาวเผ่าหนึ่งที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย
จากเว็บ http://www.hilltribe.org/thai/hmong/
ได้สันนิฐานว่าอพยพมาจากที่ราบสูงธิเบต ไซบีเรีย และ มองเลีย เข้าสู่ประเทศจีน ต่อมาได้มีการต่อสู้กันในเรื่องวัฒนธรรมที่ม้งไม่ยอมรับวัฒนธรรมจีน
จนม้งพ่ายแพ้ ต่างแตกไปอยู่ยังที่ต่าง ไม่ว่าจะเป็นป่าเขาในแควนสิบสองปันนา
อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศลาว และต่อมาได้มีหัวหน้าชื่อนายพลหว่างปอ
ได้รวบรวมและอพยพเข้ามาสู่ประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ.2400มาจนทุกวันนี้
นี่คือประวัติคร่าวๆของชนเผ่าม้ง
บ้านแม่แรม ตั้งอยู่ที่ หมู่12 ตำบลเตาปูน อำเภอสอง จังหวัดแพร่ เป็นหมู่บ้านชาวเขาเผ่าม้งที่อาศัยอยู่ที่นี่มาช้านานแล้ว
มีภาษาม้งใช้ในการสื่อสาร หมู่บ้านขนาดใหญ่มีประมาณ 400 กว่าหลังคาเรือน
ประชากรประมาณ 2000กว่าคน มีหุบเขาล้อมรอบ ลักษณะพื้นที่สูง
ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีวัฒนธรรมประเพณีการแต่งกายเป็นของตัวเอง
นิยมมีบุตรหลายคน อยู่กันเป็นครอบครัวขยาย ส่วนใหญ่แต่งงานแต่อายุยังน้อย
จะแต่งงานกันเมื่ออายุประมาณ14ปี
ประเพณีที่น่าสนใจอย่างหนึ่งของบ้านแม่แรมคือ
ประเพณีปีใหม่ ประเพณีนี้จะมีการจัดทุกๆปี คล้ายๆกับวันสงกรานต์ของไทย โดยกิจกรรมต่างๆให้ชื่นชมมากมาย
วันปีใหม่ส่วนมากจะอยู่ประมาณเดือน ธันวาคม ถึงเดือน มกราคม ของปีถัดไปซึ่ง
แล้วแต่คนเฒ่าคนแก่ ในหมู่บ้านจะผู้ที่ดูเลิศยามให้
เมื่อเข้าใกล้เดือนธันวาคม
ชาวบ้านจะต้องเร่งรีบเก็บเกี่ยวข้าว พืชผล ผลิตต่างๆให้เสร็จ แล้วจะมาช่วยกันเตรียมงาน
ต้อนรับปีใหม่ของแต่ละบ้าน เพราะจะมีญาติพี่น้อง ญาติต่างหมู่บ้าน
ต่างจังหวัดของตัวเองจะมาเที่ยวหากันในช่วงนี้ เมื่อเก็บเกี่ยวเสร็จแล้ว
จะเริ่มจากการตัดไม้ที่แห้งแล้วตามป่าเขามาทำเป็นฟืน เพื่อที่จะนำมาใช้ในงาน
เพื่อจุดเพิ่มความอบอุ่นในการพบปะพูดคุยกันในเวลากลางคืน เพราะเริ่มหนาวกันแล้วในเดือนธันวาคม
แต่ละครอบครัวจะจัดหาเสื้อผ้าชุดปีใหม่ให้ลูกๆ
โดยเฉพาะชุดประจำเผ่าต้องมีอย่างน้อยคนละ หนึ่งชุด
ซึ่งสามารถเย็บเองและซื้อจากร้านจำหน่ายเสื้อผ้าม้ง
นอกจากนี้ยังมีการทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ Big
Cleanin Day ปัดกวาดบ้าน ให้สะอาด เมื่อเข้าใกล้วันปีใหม่
จะมีการทำขนมไว้ปิ้งกินตอนปีใหม่ เรียกกันว่า “จั๋ว” ซึ่งแปลเป็นไทยว่า
ขนมโดยการนำข้าวเหนียวมาตำให้ละเลียดแล้วห่อเป็นแผ่นๆไว้ สามารถเก็บไว้ได้นานเป็นเดือน
อยากลองชิมกันไหมละครับ ต้องติดตามโพสต์ต่อไปนะครับ
เมื่อถึงก่อนวันปีใหม่1-2วันจะมีทำพิธีกรรม
โดยมีพ่ออาจารย์ในหมู่บ้านหรือต่างหมู่บ้านก็ได้แล้วแต่ผู้นำในครอบครัวจะเห็นชอบเห็นควร
ซึ่งพิธีก็จะเป็นไปตามประเพณีไม่เหมือนใคร เช่น การบนรอบปี
การทำขวัญเสาบ้านเสาเรือน การเปลี่ยนโต๊ะบูชารอบปี การเลี้ยงผีปู่ผีย่า
และการแก้บนรอบปี โดยปกติการบนรอบปีจะใช้หมูในการบนและแก้บน จึงไม่แปลกที่ในวันนี้
ทุกหลังคาบ้านจะมีการฆ่าหมูในการแก้บนอย่างน้อย1ตัว
เพื่อให้มีกับข้าวกินกันในช่วงปีใหม่ด้วย
เมื่อถึงวันเปิดงานหรือเปิดสนามปีใหม่ในวันนี้จะมีผู้คนมากมายโดยเฉพาะวัยรุ่น
วัยหนุ่มสาว ที่กลับจากการศึกษาเล่าเรียนมาร่วมสนุก ญาติๆต่างหมู่บ้านต่างจังหวัด
และชาวบ้านในหมู่บ้านที่มาชมดู ลูก
บุตรหลานของเองในการแต่งชุดปีใหม่ที่เตรียมไว้ว่าจะสวย จะหล่อ ขนาดไหน แต่ขอนิดหนึ่งนะครับ
ส่วนมากจะแต่งเสื้อผ้าได้เฉพาะคนที่ยังไม่แต่งงานนะครับไม่นิยมในคนที่แต่งงานแล้ว ในพิธีจะมีการเลี้ยงขอขมาขอโทษผู้เฒ่าผู้แก่ที่ตนได้ล่วงเกิน
การรับคำอวยพรจากผู้เฒ่าผู้แก่ การแสดงโชว์จากลูกหลานที่ไปศึกษาเล่าเรียน
การฟ้อนรำ การตีลุกข่าง การยิงหน้าไม้ การเป่าลูกดอก การแข่งรถสามล้อ
และการโยนลูกช่วงของหนุ่มสาว
การโยนลูกช่วงโดยทั่วไปจะเป็นการจับคู่ชายกับหญิง
และห้ามเป็นแซ่เดียวกัน จะเป็นการพบปะพูดคุยกับเพื่อนๆ น้องๆหรือญาติๆ
ที่ไม่ได้พบเจอกันมานาน และ ในระหว่างการโยนลูกช่วงทางพ่อแม่ ญาติๆ ปู่ย่า ตายาย
ของทั้งชายหญิงจะมานั่งดูว่า ลูกหลานตัวเองแต่งตัวได้สวย-หล่อ ขนาดไหน
คู่ที่โยนลูกช่วงด้วยหน้าดีดีหรือไม่ กริยาท่าทางเป็นยังไงบ้าง
และเป็นลูกเต้าเหล่าใคร พูดอีกแบบก็คือเป็นการจีบหาแฟนไปในตัวในคู่ที่ถูกใจ
จะว่าไป กว่าจะได้โยนลูกช่วงใช่ว่า
ชอบคนไหนก็โยนได้ไม่ใช่นะครับ
ฝ่ายหญิงจะเป็นคนถือลูกช่วงหากฝ่ายชายต้องการโยนด้วยต้องให้เพื่อน ญาติ หรือ น้อง
เป็นคนไปขอฝ่ายหญิง ถ้าฝ่ายหญิงยินยอมตกลง ถึงจะได้โยนลูกช่วงด้วย
แต่ถ้าหากฝ่ายหญิงมีแฟนมารออยู่แล้ว ก็อย่าไปยุ่งเลยนะครับเดี๋ยวจะเกิดศึกชิงนาง
ซึ่งฝ่ายหญิงจะไปคนตัดสินใจเอง
ในระหว่างการโยน จะมีกิจกกรมต่างๆที่ได้กล่าวไว้เบื้องต้นดำเนินการไปด้วย
โดยอาสาสมัครจากในหมู่บ้านมาประลองฝีมือกันว่าใครจะเก่งกว่ากัน ไม่ว่าจะเป็นการตีลูกข่าง
การยิงหน้าไม้ การเป่าลูกดอก การขับรถสามล้อ
ทำให้งานปีใหม่สนุกสนานเต็มไปด้วยเสียงเพลงและเสียงหัวเราะ
บริเวณรอบๆสนามยังมีร้านค้า บริการน้ำดื่ม ของกินบริการอีกด้วย
กิจกรรมต่างๆที่เกิดขึ้นนั้นเกิดจากความร่วมไม้ร่วมมือของชาวบ้านทุกคน
ผู้นำ ผู้เฒ่าผู้แก่
ในโอกาสหน้าเดี๋ยวผมจะพาไปดูรายละเอียดของแต่ละกิจกรรมและพิธีกรรมปีใหม่ที่บางคนอยากรู้
อยากศึกษาดู โปรดติดตามโพสต่อไปครับ